Język niemiecki należy do grupy zachodniej w rodzinie języków germańskich. Standard Hochdeutsch, czyli standardowy niemiecki opiera się Biblii Marcina Lutra – to z kolei napisana byłą językiem, którego używało się w Górnej Saksonii i Turyngii. Tak naprawdę wśród języków zachodniogermańskich uważanych za „jeden niemiecki” wyróżnić można wiele odrębnych. Jednym z nich jest na przykład alemański, którego używa społeczność Szwajcarii, Liechtensteinu, Alzacji, Szwabii, innym – bawarski, którym mówi się między innymi w Górnej i Dolnej Bawarii, Austrii (oprócz Vorarlbergu) czy Prowincji Bolzano. We Frankonii króluje górnofrankijski , a w okolcach Kolonii – środkowofrankijski, nazywany też zachodniośrodkowoniemieckim. Jest też wschodniośrodkowogórnoniemiecki (m.in. gwary z Górnej Saksonii, Turyngii, Brandenburgii), dolnoniemiecki (na przykład w Dolnej Saksonii. Języki zaliczane do tej grupy miały bardzo duży wpływ na powstanie i kształtowanie się innych dialektów, czego świetnym przykładem może być jidysz czy tak zwana odmiana pensylwańska niemieckiego.