Hafez, znany także jako Khwāja Shams-ud-Dīn Muḥammad Ḥāfeẓ-e Shīrāzī, to jedna z najbardziej fascynujących postaci literatury perskiej. Jego twórczość wykracza poza granice języka i kultury, przemawiając do czytelników na całym świecie — od Bliskiego Wschodu po Europę i Amerykę. Uznawany za mistrza poezji lirycznej, Hafez wywarł ogromny wpływ nie tylko na literaturę perską, ale także na poetyckie tradycje wielu innych narodów. Jego wiersze są często cytowane, recytowane i interpretowane jako wyraz ponadczasowej mądrości, subtelności uczuć i duchowej głębi.
W Polsce Hafez cieszy się rosnącym zainteresowaniem – jego poezja bywa tłumaczona, analizowana i podziwiana przez tłumaczy oraz miłośników literatury orientalnej. Jednakże praca z jego tekstami nie jest łatwa. Tłumacze stoją bowiem przed wyjątkowym wyzwaniem, które wynika z samej natury języka perskiego oraz z niezwykłej struktury i symboliki wierszy Hafeza. Z jednej strony – jego poezja jest tak piękna i głęboka, że przetłumaczenie jej staje się prawdziwą przyjemnością, pozwalającą na obcowanie z niepowtarzalnym stylem i bogactwem treści. Z drugiej jednak strony – wieloznaczność, subtelność aluzji kulturowych i metafor sprawiają, że tłumacz często czuje respekt, a nawet strach przed nieadekwatnym przekładem, który mógłby zdeformować oryginalny sens lub zatracić jego piękno.
To dwoiste odczucie – miłość i obawa – definiuje relację tłumaczy z poezją Hafeza. Fascynacja jego językiem, mistycyzmem i liryzmem splata się z wyzwaniami, jakie stawia przed nimi trudność w oddaniu niuansów i głębi wierszy w innych językach, zwłaszcza w języku polskim, który różni się pod wieloma względami od perskiego.
W niniejszym artykule postaram się przybliżyć czytelnikom tę niezwykłą poetycką duszę języka perskiego, jaką jest twórczość Hafeza, a także wyjaśnić, dlaczego tłumacze tak chętnie podejmują się przekładu jego dzieł, a jednocześnie z pewnym dystansem i ostrożnością podchodzą do tego zadania. Artykuł zostanie podzielony na kilka części:
- Przede wszystkim przedstawimy życie i twórczość Hafeza, jego wpływ na kulturę i literaturę perską.
- Następnie przyjrzymy się specyfice języka perskiego, jego bogactwu i subtelnościom, które stanowią fundament poetyckiej magii Hafeza.
- Omówimy powody, dla których tłumacze uwielbiają jego poezję – zarówno ze względu na artystyczne wyzwania, jak i głębię przekazu.
- Z drugiej strony, przyjrzymy się trudnościom i obawom tłumaczy – zwłaszcza w kontekście wieloznaczności, aluzji kulturowych i historycznych, które często są niemal nieprzekładalne.
- Przeanalizujemy także recepcję Hafeza w różnych kulturach, jego obecność w sztuce i literaturze światowej.
- Poruszymy także wyzwania w tłumaczeniu poezji perskiej.
- Na koniec podsumujemy refleksje na temat znaczenia Hafeza oraz tłumaczeń.
Zapraszam do lektury tej niezwykłej podróży przez poetycką duszę języka perskiego i złożoność relacji tłumaczy z twórczością jednego z największych mistrzów poezji światowej.
W tym artykule dowiesz się:
Życie i twórczość Hafeza
Hafez, a właściwie Khwāja Shams-ud-Dīn Muḥammad Ḥāfeẓ-e Shīrāzī, urodził się około 1315 roku w Shiraz, mieście na południu dzisiejszego Iranu. Dokładne daty jego życia nie są do końca znane, a źródła historyczne zawierają pewne rozbieżności, co dodatkowo owiewa jego postać tajemnicą. Zmarł około 1390 roku, prawdopodobnie również w Shiraz, gdzie do dziś znajduje się jego mauzoleum — miejsce pielgrzymek wielbicieli jego poezji z całego świata.
Kontekst historyczny
Hafez żył w okresie Ilchanatu i późniejszej fragmentacji politycznej Persji, kiedy kraj doświadczał zarówno burzliwych wydarzeń politycznych, jak i bogactwa kulturowego. W tym czasie Shiraz był ośrodkiem kulturalnym i intelektualnym, gdzie rozwijały się sztuki, poezja oraz mistycyzm suficki. Miasto to, mimo politycznych zawirowań, sprzyjało artystycznej twórczości i duchowemu rozwojowi.
Biografia i środowisko
Hafez pochodził z rodziny o skromnym statusie społecznym. W młodości uczył się Koranu na pamięć — od tego pochodzi jego przydomek „Hafez”, oznaczający osobę, która zapamiętała święte pisma. Wykształcenie religijne i duchowe miało ogromny wpływ na jego późniejszą poezję, w której często pojawiają się motywy mistyczne, odwołania do sufizmu i głębokiej duchowości.
Choć nie znamy szczegółów jego życia prywatnego, tradycja przypisuje mu życie wolne i pełne kontemplacji, spędzone na twórczości i dyskusjach intelektualnych. W jego czasach poeci często pełnili rolę intelektualnych komentatorów rzeczywistości, a ich dzieła służyły nie tylko rozrywce, ale i refleksji nad życiem, społeczeństwem i Bogiem.
Główne cechy twórczości Hafeza
Hafez jest przede wszystkim znany jako mistrz liryki miłosnej, która łączy w sobie elementy mistycyzmu, erotyki oraz satyry społecznej. Jego poezja charakteryzuje się:
- Mistycznym wymiarem – Hafez często odwołuje się do sufickiej symboliki, mówiąc o duchowym poszukiwaniu i jedności z Boskością. Jego wiersze pełne są symboli takich jak mey (wino), pir-e moghan (stary mistrz) czy rend (wolny duch), które mają wielowarstwowe znaczenia — zarówno dosłowne, jak i metaforyczne.
- Erotyka i radość życia – poezja Hafeza celebruje piękno, miłość i radość życia. Wino i taniec pojawiają się jako symbole wyzwolenia i duchowego uniesienia, często sprzeczne z ortodoksyjnymi normami religijnymi, co dodaje mu wyrazistego charakteru.
- Satyra i ironia – w jego utworach można odnaleźć krytykę społecznych i religijnych hipokryzji. Hafez potrafił z dystansem i humorem komentować ludzkie słabości, często w formie aluzji i subtelnych ironii.
Przykłady poezji Hafeza w tłumaczeniu polskim
Poniżej kilka przykładów wybranych fragmentów jego poezji w przekładzie na język polski (tłumaczenie na podstawie prac tłumaczy takich jak Stanisław Barańczak czy Juliusz Kydryński):
Ghazal o winie i miłości:
„Wejdźmy do winiarni, nie oglądajmy się na czas,
Bo ta noc, co przemija, nie powróci już nam.”
O wolności ducha (rend):
„Nie bądź jak ci, co w łańcuchach myśli trwają,
Bądź rendem — wolny, który życie całe śpiewa.”
O duchowym mistrzu (pir-e moghan):
„Stary mistrz jest światłem, które drogi wskazuje,
W jego słowach odnajduję sens życia.”
Znaczenie poezji Hafeza
Dzieła Hafeza nie są jedynie literackim dziedzictwem — to swoista filozofia życia, łącząca mistyczne poszukiwania z radością zmysłowego świata. Jego poezja wciąż inspiruje, pobudza do refleksji i emocji, co sprawia, że pozostaje aktualna i poruszająca nawet po ponad sześciu wiekach od powstania.
W kolejnej części przyjrzymy się bliżej językowi perskiemu, który stanowił narzędzie tej niezwykłej twórczości, oraz cechom, które czynią poezję Hafeza tak unikalną i jednocześnie tak trudną do tłumaczenia.
Specyfika języka perskiego w poezji Hafeza
Język perski, którym posługiwał się Hafez, jest jednym z najpiękniejszych i najbogatszych języków literackich świata. Jego unikalne cechy sprawiają, że poezja Hafeza ma niezwykłą głębię, melodyjność i wieloznaczność, które zachwycają czytelników, ale jednocześnie stanowią poważne wyzwanie dla tłumaczy.
Bogactwo i subtelność języka perskiego
Perski, znany też jako farsi, to język indoeuropejski o długiej tradycji literackiej sięgającej ponad tysiąc lat. Jego struktura jest z jednej strony zwięzła i elastyczna, co pozwala na swobodne kształtowanie fraz, a z drugiej – obfituje w różnorodne środki stylistyczne, które nadają poezji wyjątkowy charakter.
Kilka cech języka perskiego kluczowych dla poezji:
- Polisemiczność słów – wiele słów w perskim ma kilka znaczeń, często o odcieniach duchowych i dosłownych, co pozwala na budowanie złożonych metafor i aluzji.
- Elastyczna składnia – kolejność wyrazów może być zmienna, co umożliwia grę rytmem i akcentami.
- Rytm i rym – perska poezja opiera się na precyzyjnych schematach rytmicznych i rymach, które podkreślają harmonię i muzykalność tekstu.
- Gry słowne i aliteracje – częste wykorzystanie homonimów i podobnie brzmiących słów, które tworzą subtelne powiązania znaczeniowe.
Jak Hafez wykorzystywał język perski
Hafez był mistrzem wykorzystania wszystkich wyżej wymienionych środków. Jego wiersze cechują się:
- Wielowarstwowością znaczeń – każdy wers może mieć sens dosłowny, alegoryczny i mistyczny jednocześnie.
- Aluzjami kulturowymi i religijnymi – w jego poezji pojawiają się odwołania do sufizmu, islamu, a także do mitologii i tradycji perskiej, które są zrozumiałe dla czytelników znających ten kontekst.
- Metaforami i symbolami, które są kluczem do zrozumienia jego przekazu. Do najważniejszych należą m.in.:
- Mey (wino) – symbol radości życia, wolności, a w mistycznym wymiarze – Boskiej miłości i uniesienia duchowego.
- Pir-e moghan (stary mistrz) – symbol duchowego przewodnika lub boskiej mądrości.
- Rend – oznacza osobę wolną od społecznych konwenansów, niepokorną, szczerą i spontaniczną.
Przykład trudności tłumaczeniowych na podstawie wiersza Hafeza
Przyjrzyjmy się fragmentowi typowego ghazalu Hafeza, gdzie słowo mey pojawia się wielokrotnie:
«Mey be dast-e rend-e delam deh
Ke man zendegi migzarom ba on»
Dosłownie: „Daj mi wino w rękę wolnego ducha, bo z nim spędzam życie”.
Jednak mey to nie tylko napój alkoholowy, a „rend” to nie tylko „wolny duch” w prostym sensie — to także określenie kogoś wyzwolonego duchowo, nieprzywiązanego do konwenansów, a czasem też postać mistycznego przewodnika. Przekład na język polski wymaga więc podjęcia decyzji, czy skupić się na dosłowności, czy oddać głębszy, symboliczny wymiar tekstu.
Inne pojęcia kluczowe dla poezji Hafeza
- Rend – Postać „renda” jest często obecna w jego poezji jako ktoś, kto nie przestrzega społecznych norm, jest wolny i szczery. To postawa buntu wobec hipokryzji i fałszu, ale także afirmacja prawdy i wolności wewnętrznej.
- Pir-e moghan – „Stary mistrz” jest symbolem duchowego przewodnika, który prowadzi przez ścieżki mistycyzmu. Może też oznaczać samego proroka lub boską mądrość.
- Mey – Wino, jako symbol radości, miłości, ale też boskiego natchnienia i transu mistycznego.
Te symbole są niezwykle ważne, ponieważ stanowią językowe nośniki wielu warstw znaczeń — dosłownych, alegorycznych i mistycznych. Tłumaczenie ich na język obcy wymaga nie tylko znajomości słów, ale również szerokiego kontekstu kulturowego i duchowego.
Wieloznaczność i aluzje kulturowe
W poezji Hafeza wieloznaczność jest nie tyle wadą, co świadomym zabiegiem artystycznym. Każdy czytelnik może odczytać wiersz na wiele sposobów, co czyni jego poezję uniwersalną i ponadczasową.
Aluzje kulturowe często odnoszą się do tradycji sufickiej, ale także do codziennych realiów średniowiecznej Persji, co dla współczesnego tłumacza może stanowić poważne utrudnienie. Na przykład „wino” nie zawsze oznacza dosłowne spożywanie alkoholu, ale także ekstazę duchową; „młody” może być symbolem Boga, ukochanej lub duchowej prawdy.
Specyfika języka perskiego i poetyckie środki stosowane przez Hafeza sprawiają, że jego poezja jest zarazem piękna i nieuchwytna. Tłumacz musi być zarówno znawcą języka, jak i kultury, historii i mistycyzmu, by oddać choć część bogactwa i głębi oryginału.
Dlaczego tłumacze uwielbiają Hafeza?
Poezja Hafeza od wieków fascynuje tłumaczy na całym świecie. Pomimo ogromnych trudności związanych z przekładem jego wieloznacznych i bogatych kulturowo wierszy, wielu z nich z pasją podejmuje się tego wyzwania. Dlaczego? Co sprawia, że tłumaczenie Hafeza jest jednocześnie tak wymagające i tak satysfakcjonujące?
Piękno i głębia poezji – źródło inspiracji
Pierwszym powodem jest oczywiście niezwykła uroda i głębia poezji Hafeza. Jego wiersze cechuje mistrzowskie posługiwanie się językiem, harmonia dźwięków, rytm i melodyjność. To prawdziwa uczta dla tłumacza – możliwość obcowania z tekstem, który jest nie tylko nośnikiem znaczeń, ale także dziełem sztuki słowa.
Przykładowo, niezwykłe metafory i symbolika Hafeza tworzą wielowarstwowe obrazy, które można odkrywać na nowo przy każdym kolejnym czytaniu. Ta poetycka głębia zachęca do twórczej pracy translatorskiej, która często wymaga kreatywności i indywidualnego podejścia.
Różne podejścia do tłumaczenia – swoboda i interpretacja
Tłumaczenie poezji Hafeza nie jest zadaniem czysto technicznym — to proces interpretacji i dialogu międzykulturowego. Dlatego tłumacze często wybierają różne strategie:
- Tłumaczenie dosłowne, które stara się jak najwierniej oddać znaczenie poszczególnych słów i wersów. Jest to jednak trudne ze względu na wieloznaczność i kontekst kulturowy.
- Tłumaczenie swobodne, które zachowuje ducha i atmosferę oryginału, lecz zmienia formę i styl, by przekład był naturalny dla odbiorcy języka docelowego.
- Tłumaczenie adaptacyjne, gdzie wiersze są przełożone tak, aby zachować rytm i rym, a często także odniesienia kulturowe są „przetłumaczone” na symbole znane czytelnikowi danego języka.
Ta różnorodność podejść daje tłumaczom pole do eksperymentów i twórczych rozwiązań, co bywa dla nich ogromnym źródłem satysfakcji.
Przykłady udanych tłumaczeń Hafeza
Na świecie istnieje wiele cenionych przekładów Hafeza, które pokazują różne metody i style. W Polsce znane są tłumaczenia m.in. Juliusza Kydryńskiego i Stanisława Barańczaka, którzy zdołali oddać zarówno melodię, jak i metaforyczną głębię jego poezji.
Przykład fragmentu z tłumaczenia Barańczaka:
„Niech wino wleje się w kielich życia,
bo bez niego mrok nam pozostałby.”
Tłumaczenia te potrafią zainspirować czytelnika do refleksji, wprowadzając jednocześnie w klimat poetyckiego świata Hafeza.
Tłumaczenie jako forma interpretacji
Praca tłumacza Hafeza to nie tylko przekład słów, ale także interpretacja i dialog z tekstem. Każde tłumaczenie jest jednocześnie nowym odczytaniem poezji – poprzez wybór słów, styl i rytm tłumacz wyraża swój własny stosunek do tekstu. To właśnie czyni tłumaczenie poezji tak fascynującym — możliwość współtworzenia dzieła i nadania mu nowego życia.
Satysfakcja artystyczna i intelektualna
Praca z Hafezem to także wyzwanie intelektualne. Tłumacz musi zgłębić nie tylko język, ale i kontekst historyczny, duchowy i kulturowy, aby zrozumieć wszystkie warstwy znaczeń. Proces ten jest często długi i wymagający, ale jednocześnie przynosi ogromną satysfakcję – zarówno w momencie odkrycia nowych znaczeń, jak i w trakcie ostatecznego kształtowania przekładu.
Tłumaczenie jako most międzykulturowy
Tłumacze Hafeza pełnią rolę mediatorów między kulturami. Dzięki nim perska poezja dociera do odbiorców, którzy inaczej nie mieliby szansy poznać tej tradycji. Każde tłumaczenie buduje mosty porozumienia i wzajemnego zrozumienia między Wschodem a Zachodem.
Tłumaczenie poezji Hafeza to trudne, ale jednocześnie piękne i satysfakcjonujące zadanie. To możliwość dotknięcia uniwersalnych tematów, które łączą ludzi na przestrzeni wieków i kultur. Dlatego tłumacze chętnie podejmują się pracy z jego wierszami, mimo wielu wyzwań, które omówimy w kolejnej części artykułu.
Dlaczego tłumacze boją się Hafeza?
Pomimo wielkiej fascynacji i miłości do poezji Hafeza, wielu tłumaczy odczuwa przed nią również respekt, a nawet pewien lęk. Wynika to z wyjątkowo złożonej struktury tekstów, ich głębokiej symboliki oraz trudności, jakie niesie ze sobą oddanie w innym języku ich pełnego sensu i urody. Co dokładnie sprawia, że tłumaczenie Hafeza bywa tak problematyczne?
Wieloznaczność i trudność w jednoznacznym odczytaniu
Poezja Hafeza jest znana z intensywnej wieloznaczności. Jego wersy często można interpretować na wiele sposobów, a wybór jednej interpretacji może wykluczać inne. Dla tłumacza oznacza to konieczność podejmowania ryzyka – każda decyzja o interpretacji i przekładzie może być kwestionowana przez czytelników, badaczy czy innych tłumaczy.
Przykładem jest symbolika „wina” (mey). W jednym kontekście jest to dosłowne wino, w innym – metafora duchowego uniesienia lub boskiej miłości. Decyzja, czy oddać słowo jako „wino”, czy „radość życia”, „boska ekstaza”, czy inny zwrot, wpływa na całość interpretacji wiersza.
Aluzje kulturowe i historyczne — bariera dla tłumacza
Hafez pisał w specyficznym kontekście kulturowym i religijnym średniowiecznej Persji. Odniesienia do sufizmu, islamu, tradycji dworskich, zwyczajów i języka są głęboko zakorzenione w jego poezji. Tłumacz musi mieć nie tylko doskonałą znajomość języka, ale i szeroką wiedzę o historii, kulturze i religii, aby oddać te subtelności.
Bez tego przekład może być powierzchowny lub nawet mylący dla czytelnika, który nie zna tła kulturowego, co sprawia, że tłumacz często obawia się, czy jego praca nie spłyci przekazu.
Problemy ze specyfiką języka perskiego i poetyką
Język perski oferuje wiele narzędzi stylistycznych, których niełatwo oddać w języku polskim (lub innych językach). Gry słowne, aliteracje, rytm i rym są integralną częścią poezji Hafeza i często mają znaczenie zarówno muzyczne, jak i semantyczne.
Tłumacz stoi więc przed dylematem: czy oddać dosłownie sens, czy starać się zachować rytm i melodię? Próba pogodzenia obu tych wymogów jest niezwykle trudna i często niemożliwa bez utraty pewnych wartości.
Przykłady nieudanych tłumaczeń
W historii tłumaczeń Hafeza nie brakowało prób, które spotkały się z krytyką ze względu na nadmierne uproszczenia, zbyt dosłowną interpretację lub wręcz deformację oryginalnych tekstów.
Niektóre przekłady pozbawione były kontekstu kulturowego i duchowego, co powodowało, że wiersze traciły swoją głębię i sens. Inne z kolei przesadnie uwspółcześniały tekst, co mogło irytować czytelników oczekujących „klasycznej” perskiej poezji.
Etyczne dylematy tłumacza
Przekład poezji Hafeza wiąże się także z poważnymi dylematami etycznymi. Czy tłumacz powinien pozostać wierny oryginałowi za wszelką cenę, nawet jeśli tekst stanie się wtedy trudny lub niejasny dla współczesnego czytelnika? A może powinien podjąć swobodę interpretacyjną, by wiersz był atrakcyjny i zrozumiały, ryzykując jednak utratę pierwotnego znaczenia?
Decyzja ta nie jest łatwa i często budzi kontrowersje w środowisku translatorskim oraz wśród odbiorców.
Presja oczekiwań i odpowiedzialność
Tłumaczenie Hafeza to nie tylko wyzwanie literackie, ale i odpowiedzialność wobec dziedzictwa kulturowego. Każdy przekład może wpłynąć na sposób, w jaki dany tekst jest odbierany przez kolejne pokolenia. Tłumacz często odczuwa presję, by sprostać wysokim oczekiwaniom zarówno badaczy, jak i szerokiego grona czytelników.
Lęk tłumaczy wobec Hafeza wynika z niezwykłej złożoności poezji, trudności językowych i kulturowych, a także z etycznych dylematów związanych z wiernością przekładowi. To sprawia, że mimo wielkiej miłości do jego twórczości, tłumaczenie Hafeza jest zadaniem, które wymaga pokory, wnikliwości i odwagi.
W kolejnej części artykułu przyjrzymy się, jak Hafez funkcjonuje w kulturze i jakie znaczenie ma jego twórczość dla współczesnych odbiorców na całym świecie.
Hafez w kulturze i recepcji
Hafez, choć żył ponad sześć wieków temu, pozostaje jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych postaci w kulturze perskiej i światowej. Jego poezja nie tylko przetrwała próbę czasu, lecz także stała się symbolem duchowego poszukiwania, miłości i wolności, które rezonują w różnych epokach i kontekstach kulturowych.
Wpływ na kulturę perską
W Iranie Hafez jest niemalże postacią kultową. Jego wiersze odgrywają ważną rolę w życiu codziennym, obrzędach i ceremoniach, szczególnie podczas Nowruz – irańskiego Nowego Roku – kiedy to rodziny tradycyjnie sięgają po „Divan” Hafeza, by losować wersy wróżebne. Jego poezja stanowi źródło mądrości i pocieszenia, a jego mauzoleum w Shiraz jest miejscem pielgrzymek dla ludzi z całego świata.
Różnorodne interpretacje na przestrzeni wieków
Twórczość Hafeza była interpretowana na wiele sposobów – zarówno jako poezja mistyczna, duchowa, jak i liryka miłosna czy satyra społeczna. W różnych epokach dominowały różne podejścia do jego dzieł:
- Interpretacje sufickie – podkreślające mistyczny wymiar i duchową podróż ku jedności z Bogiem.
- Interpretacje świeckie i literackie – skupiające się na pięknie formy, stylu oraz tematach uniwersalnych, takich jak miłość i życie.
- Krytyczne podejścia – analizujące jego twórczość w kontekście politycznym i społecznym epoki.
Ta pluralizm interpretacyjny świadczy o niezwykłej wielowarstwowości poezji Hafeza i jej zdolności do angażowania różnych grup odbiorców.
Obecność Hafeza w sztuce, muzyce i filmie
Poezja Hafeza inspiruje nie tylko literatów, lecz także artystów różnych dziedzin:
- Muzyka – wiele utworów muzycznych, zarówno tradycyjnych, jak i współczesnych, opiera się na tekstach Hafeza lub czerpie z jego symboliki i klimatu.
- Sztuki wizualne – miniatury perskie, kaligrafie i współczesne prace artystyczne często ilustrują motywy zaczerpnięte z jego poezji.
- Film i teatr – w kulturze irańskiej powstało wiele spektakli i filmów inspirowanych życiem i twórczością Hafeza, które przekładają jego poezję na język obrazu.
Hafez na arenie międzynarodowej
Poza światem perskim Hafez zyskał uznanie jako poeta uniwersalny. Jego wiersze zostały przetłumaczone na dziesiątki języków, a ich wpływ dostrzec można w literaturze i filozofii Zachodu.
Znani pisarze, poeci i myśliciele, jak Goethe, Emerson czy Nietzsche, inspirowali się twórczością Hafeza. Goethe z kolei stworzył własną wersję poezji Hafeza, co pokazało, jak głęboko zafascynował się jego filozofią i estetyką.
Obecność Hafeza w kulturze, sztuce i duchowości różnych epok oraz miejsc świadczy o ponadczasowości i uniwersalności jego przesłania. Jego poezja łączy ludzi niezależnie od różnic kulturowych, językowych i religijnych, stając się pomostem między tradycją a współczesnością.
Zakończenie
Poezja Hafeza, będąca kwintesencją piękna języka perskiego i głębi duchowego poszukiwania, nieustannie fascynuje i inspiruje tłumaczy oraz czytelników na całym świecie. W naszym artykule przyjrzeliśmy się zarówno powodowi, dla którego tłumacze tak kochają jego twórczość, jak i wyzwaniom, które stoją na drodze do wiernego i pięknego przekładu.
Hafez nie jest poetą łatwym – jego wiersze są pełne symboliki, mistycznych aluzji oraz wielowarstwowych znaczeń, które stanowią prawdziwe wyzwanie dla każdego tłumacza. Jednocześnie to właśnie ta złożoność i wieloznaczność sprawiają, że jego poezja jest tak uniwersalna i ponadczasowa. Dzięki niej możliwe jest dialogowanie z tekstem na wielu poziomach – duchowym, emocjonalnym i intelektualnym.
Tłumacze, którzy podejmują się pracy z jego dziełami, stają przed dylematem: jak oddać nie tylko słowa, ale także ducha, rytm i tajemnicę oryginału? Ta odpowiedzialność często budzi respekt i obawy, ale jednocześnie pozwala na kreatywność, interpretację i twórczą wolność, co stanowi wielką satysfakcję.
